3
کارشناس ارشد و محقق مرکز ملی تحقیقات شوری- استان یزد
چکیده
سه چالش عمده جهانی شامل تغییر اقلیم، کاهش منابع آبی و بیابانزایی میباشد. تهیه نقشه های روزآمد یا بهنگام از تغییرات شوری و املاح میتواند گامی مهم در بهره برداری صحیح از منابع آب باشد. روشهای زمین آمار برخلاف روشهای کلاسیک، ضمن در نظر گرفتن ارتباط بین نقاط و موقعیت مکانی آنها، دقت مطلوبی نیز دارند. آبهای زیرزمینی مهمترین منبع تأمین آب مورد نیاز کشاورزی در مناطق خشک و نیمهخشک میباشند. به منظور مدیریت بهینه منابع آبی و همچنین حفظ و بهبود کیفیت آنها، به دادههایی در زمینهی موقعیت، مقدار و پراکندگی کیفیت آب در هر منطقه نیاز است. هدف از انجام این پژوهش تعیین مناسبترین روش میانیابی به منظور بررسی و تحلیل مکانی شوری آبهای زیرزمینی دشت بزرگ یزد - اردکان واقع در مرکز استان یزد میباشد. به منظور بررسی تغییرات شوری آبهای زیرزمینی این منطقه از دادههای آماری 18 ساله (1376 تا 1392) شوری چاههای آب منطقه استفاده و پس از نرمالسازی و اصلاح دادههای ناقص، با استفاده از نرم افزار GS+ بهترین مدل تغییرنگاری انتخاب، و از بین روشهای زمین آماری مناسبترین روش میانیابی، روش کریجینگ (معمولی) وکوکریجینگ واز بین مدل های تغییرنگاری حاوی آستانه(کروی و گوسین) جهت تهیۀ نقشهها استفاده و در نهایت نقشههای شوری، تغییرات و محدودیت آب زیرزمینی در محیط نرم افزاری ArcGIS ترسیم گردید. نقشههای شوری نشان میدهد که شوری فوقالعاده زیاد (بالاتر از 8 دسی زیمنس بر متر) در قسمت های مرکز، شمال و شمال شرق به جهت احداث چاههای متعدد و طول مدت برداشت از آنها و نیز قسمتهایی از جنوب شرق قرار دارد و حاشیه غربی و جنوب غرب حوضه دارای شوری کم (کمتر از 2 دسیزیمنس بر متر) و مابقی حوضه را شوری متوسط تا زیاد (4 تا 8 دسی زیمنس بر متر) شامل میشود.
سلطانی گرد فرامرزی, مهدیه, مزیدی, احمد, & سلطانی گرد فرامرزی, ولی. (1398). ارزیابی روش های زمین آمار در تهیه نقشه شوری، تغییرات و محدودیت آب زیرزمینی دشت یزد – اردکان. دگرگونی ها و مخاطرات آب و هوایی, 1(1), 154-178.
MLA
مهدیه سلطانی گرد فرامرزی; احمد مزیدی; ولی سلطانی گرد فرامرزی. "ارزیابی روش های زمین آمار در تهیه نقشه شوری، تغییرات و محدودیت آب زیرزمینی دشت یزد – اردکان". دگرگونی ها و مخاطرات آب و هوایی, 1, 1, 1398, 154-178.
HARVARD
سلطانی گرد فرامرزی, مهدیه, مزیدی, احمد, سلطانی گرد فرامرزی, ولی. (1398). 'ارزیابی روش های زمین آمار در تهیه نقشه شوری، تغییرات و محدودیت آب زیرزمینی دشت یزد – اردکان', دگرگونی ها و مخاطرات آب و هوایی, 1(1), pp. 154-178.
VANCOUVER
سلطانی گرد فرامرزی, مهدیه, مزیدی, احمد, سلطانی گرد فرامرزی, ولی. ارزیابی روش های زمین آمار در تهیه نقشه شوری، تغییرات و محدودیت آب زیرزمینی دشت یزد – اردکان. دگرگونی ها و مخاطرات آب و هوایی, 1398; 1(1): 154-178.