واکاوی نمایه‌های وارونگی دمای لایه مرزی هوای شهر شیراز

نویسنده

دانشجوی دکتری

چکیده

پایداری جوی حاصل از وارونگی دمایی بخصوص در دوره سرد سال در کلان شهرهایی مانند شیراز یکی از معضلات اساسی این شهرهاست. هدف این پژوهش، بررسی نمایه­های وارونگی دما در هوای لایه­ مرزی شهر شیراز است. در این راستا، داده­های رادیوسوند ساعت 5/3 محلی در بازه­ 1394-1380 خورشیدی (5478 روز) فراهم شد. سپس ارتفاع ایستگاه هواشناسی شیراز (1491 متر از سطح دریا)، بعنوان سطح پایه وارونگی لایه مرزی هوا تعیین شد و رأس لایه وارونگی نیز تا سطح ژئوپتانسیل متر 700 هکتوپاسکال (به طور میانگین حدود 5/1 کیلومتر از لایه زیرین هوای فراز سطح محل) به عنوان فضای مورد مطالعه انتخاب شد. پس از تعیین روزهای وارونگی فراوانی، ستبرا، گرادیان، افت­آهنگ و شدت وارونگی در هر یک از روزها محاسبه گردید. یافته­ها نشان داد که مهر و آبان بیشترین و تیر کمترین فراوانی روزهای وارونگی را دارند. بر این پایه، فصول پاییز، زمستان، بهار و تابستان به ترتیب بیشترین روزهای وارونگی را داشتند. همچنین میانگین بلندمدت سالانه نشان داد که 73 درصد از سال (267 روز) شیراز با پدیده وارونگی روبروست و بیشترین ستبرای وارونگی در آذر و دی و کمترین آن در فروردین رخ می­دهد. بیشترین گرادیان وارونگی در شهریور و کمترین آن در دی ماه رخ ­می­دهد. بیشترین افتاهنگ در اسفند و کمترین آن در تیرماه می­باشد. این ویژگی هماهنگ با این واقعیت است که افتاهنگ در هوای سرد شدیدتر از هوای گرم است. در پایان ماه­ها بر اساس شدت وارونگی طبقه­بندی شدند. یافته­ها نشان داد که شدیدترین وارونگی­ها در دی و کمترین آن در تیر رخ می­دهد.

کلیدواژه‌ها