1
استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه اصفهان
2
دانشجوی کارشناسی ارشد
چکیده
در این پژوهش داده های ساعتی دمای نقطه شبنم مربوط به ۱۶۲ ایستگاه همدید کشور، طی دوره ۱/۱/ ۱۹۵۱ تا ۳۱/۱۲/۲۰۱۰ معادل ۶۰ سال، از پایگاه داده سازمان هواشناسی کشور برداشت شد. دادههای دمای نقطه شبنم ساعتی شامل ۸ زمان بوقت گرینویچ و میانگین روزانه است و بصورت آرایهای سه بُعدی، به ابعاد ۱۶۲×۹×۲۱۹۱۵ در محیط نرم افزار متلب آرایش داده شد. به منظور ارزیابی رفتار دمای نقطه شبنم، از آزمون روند رگرسیون خطی و شگرد تحلیل فراوانی بهره گرفته شد. برای ارزیابی روند از میانگین هموار شده دادههای ساعتی و برای تحلیل فراوانی از متوسط روزانه دمای نقطه شبنم استفاده شد. در تحلیل فراوانی، دوره آماری بر حسب تقویم میلادی به ۶ دهه تفکیک و سپس با استفاده از تابع هیستوگرام نرم افزار متلب، فراوانی و درصد فراوانی داده های مورد نظر محاسبه شد. توزیع فراوانی دمای نقطه شبنم دهه اول با دهههای بعدی با هم مقایسه شد. سپس به منظور آشکارسازی چگونگی تغییر توزیع فراوانی، تفاضل درصد توزیع فراوانی هر دهه محاسبه و تغییرات حاصل در رفتار توزیع فراوانی متوسط دمای نقطه شبنم بررسی گردید. بررسی دهه به دهه متوسط روزانه دمای نقطه شبنم نشان داد که منحنی توزیع فراوانی دمای نقطه شبنم در کشور طی چند دهه گذشته به سمت دماهای پایینتر جابجا شده است. بطوریکه متوسط دمای نقطه شبنم روزانه در دهه اول از حدود ۶ به کمتر از ۴ درجه سلسیوس در دهه ششم کاهش یافته است. آزمون روند نیز نشان داد که دمای نقطه شبنم در ساعات ۱۸، ۲۱ و ۰۰، روند افزایشی ضعیفی داشته در حالیکه در ساعات ۰۳، ۰۶، ۰۹، ۱۲ و ۱۵ و میانگین روزانه، با شیبی تند، روند کاهشی قابل توجهی را نشان می دهد. این رفتار کاهشی با افت ناگهانی در اواخر دهه ۶۰ خورشیدی همراه شده، که می تواند نشانهای از خشکتر شدن محتوای رطوبتی هواسپهر ایران باشد.
)