رفتارشناسی نیازهای درجه‌روز گرمایشی در ناحیه‌ی خراسان بزرگ

نویسندگان

1 دانشگاه تبریز

2 دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، استادیار اقلیم‌شناسی

3 دانشگاه حکیم سبزواری/ دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی

چکیده

امروزه افزایش میزان مصرف انرژی جهت گرمایش و سرمایش نه تنها تولیدکننده گاز­های گلخانه­ای است، بلکه تحت تأثیر تغییرات آب­وهوایی و گرمایش جهانی نیز می­باشد. در این پژوهش به واکاوی نیازهای درجه­روز گرمایشی با آستانه دمایی 18 درجه سانتیگراد پرداخته شد. داده­های مورد استفاده شامل دمای کمینه و بیشینه 16 ایستگاه­ همدید ناحیه­ی خراسان بزرگ در بازه زمانی 26 ساله(1990-2015) می­باشد که از سازمان هواشناسی کشور برداشت شده است. ابتدا پایگاه داده­ها در نرم­افزار متلب با آرایه­ی S و ابعاد(26*9496) تشکیل گردید که در آن سطرها، زمان(روز) و ستون­ها، مکان(ایستگاه­ها) هستند. از مدل رگرسیون گام به گام برای ارتباط­سنجی و از آزمون ناپارامتری من-کندال در سطح اطمینان 95 درصد برای واکاوی تغییرات زمانی درجه­روز گرمایشی استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از این است که نیاز­های درجه­روز گرمایشی کمترین ارتباط را با طول­جغرافیایی و بالاترین همبستگی مستقیم معنادار را با عرض­جغرافیایی و ارتفاع دارد. به طوری که به ازای هر 1 درجه افزایش عرض­جغرافیایی و هر 100 متر ارتفاع، نیازهای درجه­روز نیز افزوده می­شود و برعکس. به دیگر سخن، مرزبندی پهنه­های گرمایشی تغییر کرده است و بیشترین نیاز گرمایشی منطبق و محدود به ارتفاعات و مناطق کوهستانی نیمه شمالی خراسان و کمترین میزان در مناطق پست و کم ارتفاع مرکزی و جنوبی ناحیه می­شود. همچنین روند درجه­روز گرمایشی در دوره­ی سرد سال و به ویژه در ماه­های اکتبر، فوریه، مارس کاهش معناداری یافته است. این نتایج گویای گرم­تر شدن هوا نسبت به میانگین دما در مناطق سردسیر و شمال­شرق خراسان بزرگ و به تبع آن استفاده بیشتر از وسایل سرمازا است که مصرف انرژی بیشتر جهت خنک­سازی محیط و آسایش اقلیمی انسان را می­طلبد.

کلیدواژه‌ها